شفامد > درمان سرطان > سرطان چیست؟

سرطان چیست و درمان سرطان

در طول زندگی، سلول‌های سالم در بدن ما تقسیم می‌شوند و خود را به روشی کنترل‌شده جایگزین می‌کنند. سرطان هنگامی شروع می‌شود که سلول به‌گونه‌ای تغییر کند تا خارج از کنترل تکثیر شود. تومور توده‌ای است که از چنین سلول‌های غیرطبیعی شکل می‌گیرد. بیشتر سرطان‌ها به شکل تومور هستند، اما همه تومورها سرطانی نیستند.

انواع سرطان

سرطان چیست؟

تومورهای خوش‌خیم یا غیرسرطانی در سایر قسمت‌های بدن پخش نمی‌شوند و تومورهای جدیدی ایجاد نمی‌کنند. تومورهای بدخیم یا سرطانی مواد مغذی که برای حیات سلول‌های سالم ضروری است را می‌خورند، جای سلول‌های سالم را می‌گیرند و در عملکرد بدن اختلال ایجاد می‌کنند.

سرطان‌ها با رشد تومور یا از طریق فرآیندی به نام متاستاز گسترش می‌یابند. بدین صورت که سلول‌های بدخیم از طریق رگ‌های خونی یا لنفاوی به سایر نقاط بدن می‌روند و در نهایت تومورهای جدیدی در سایر قسمت های بدن ایجاد می‌کنند.

اصطلاح سرطان شامل بیش از 100 نوع بیماری است که تقریباً بر تمام قسمت‌های بدن تأثیر می‌گذارند، و همه آنها به طور بالقوه زندگی بیمار را تهدید می‌کنند.

عمده‌ترین انواع سرطان کارسینوما، سارکوم، ملانوما، لنفوم و لوسمی هستند. کارسینوما شایع‌ترین سرطان تشخیص‌داده‌شده است که از پوست، ریه‌ها، سینه‌ها، لوزالمعده و غدد سرچشمه می‌گیرند. لنفومها سرطان لنفوسیت‌ها هستند. لوسمی سرطان خون است و معمولاً تومورهای جامد ایجاد نمی‌کند. سارکوم‌ها در استخوان، ماهیچه، چربی، لایه‌های خونی، غضروف یا سایر بافت‌های نرم یا پیوندی بدن ایجاد می‌شوند. آنها نسبتاً نادر هستند. ملانوما سرطانهایی هستند که در سلول‌هایی ایجاد می‌شوند که رنگدانه را در پوست ایجاد می‌کنند.

سرطان برای هزاران سال به‌عنوان یک بیماری انسانی شناخته شده است، اما علم پزشکی فقط در یک قرن گذشته درک کرده است که سرطان واقعاً چیست و چگونه پیشرفت می‌کند. متخصصان سرطان، به نام انکولوژیست، پیشرفت‌های چشمگیری در تشخیص، پیشگیری و درمان سرطان داشته‌اند. امروزه تعداد بیشتری از افراد مبتلا به سرطان سال‌های بیشتری به زندگی ادامه می‌دهند. با این حال، درمان برخی از انواع این بیماری هنوز بسیار سخت است. درمان مدرن می‌تواند کیفیت زندگی را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد و نرخ بقای مبتلایان به سرطان را افزایش دهد.

چگونه سرطان تشخیص داده می‌شود؟

سرطان هرچه زودتر تشخیص داده شود و درمان سریع‌تر آغاز شود، احتمال بهبود آن نیز بیشتر می‌شود. برخی از انواع سرطان مانند سرطان پوست، سرطان سینه، سرطان دهان، سرطان بیضه، سرطان پروستات و سرطان روده ممکن است قبل از جدی شدن علائم توسط خودآزمایی یا سایر اقدامات غربالگری تشخیص داده شوند. بیشتر موارد سرطان پس از احساس تومور یا هنگام بروز سایر علائم، شناسایی و تشخیص داده می‌شوند. در مواردی، سرطان به‌طور اتفاقی در نتیجه ارزیابی یا معالجه سایر بیماری‌ها تشخیص داده می‌شود.

تشخیص سرطان با معاینه فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی بیمار آغاز می‌شود. مطالعات آزمایشگاهی خون، ادرار و مدفوع می‌تواند ناهنجاری‌هایی را نشان دهد که ممکن است ناشی از سرطان باشد. هنگامی که یک تومور مشکوک است، آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه X، توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI)، سونوگرافی و آندوسکوپی به پزشکان کمک می‌کند تا مکان دقیق و اندازه تومور را تشخیص دهند. برای تشخیص نوع سرطان، باید بیوپسی انجام شود. یک نمونه بافت از تومور برداشته می‌شود و در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرد. اگر تشخیص مثبت باشد (سرطان وجود دارد)، آزمایش‌های دیگری انجام می‌گیرد تا گرید سرطان مشخص شود.

مهمترین چیزی که پزشکان باید بدانند این است که آیا سرطان از یک ناحیه از بدن به منطقه دیگر گسترش یافته است یا خیر. اگر تشخیص اولیه برای سرطان منفی باشد و علائم همچنان ادامه داشته باشد، ممکن است آزمایش‌های بیشتری لازم باشد.

درمان سرطان چیست و چگونه است؟

بسته به نوع و گرید سرطان، درمان‌هایی برای ریشه کن کردن تومور یا کند کردن رشد آن انجام می‌گیرد که شامل جراحی‌، پرتودرمانی (رادیوتراپی)، شیمی درمانی، هورمون درمانی (هورمون تراپی) یا ایمنی درمانی (ایمونوتراپی) است.

شیمی درمانی چیست؟

شیمی درمانی یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان سرطان است. در این روش از داروهای خاصی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی یا جلوگیری از رشد و گسترش آنها در سایر قسمت‌های بدن استفاده می‌شود. پزشک ممکن است شیمی درمانی را به همراه جراحی یا پرتودرمانی تجویز کند. همچنین ممکن است در کنار شیمی درمانی انواع جدیدتری از داروهای مقابله با سرطان تجویز شود. شیمی درمانی ممکن است با استفاده از قرص یا شربت باشد. یا ممکن است در کلینیک یا بیمارستان داروها به بیمار تزریق شود، آنچه پزشکان آن را انفوزیون می‌نامند.

برای کمک به بازیابی توان بدنی بیمار و رشد سلول‌های سالم و جدید، ممکن است این داروها با فواصل چند هفته‌ای مورد استفاده قرار بگیرد. و یا ممکن است هر روز، هر هفته یا هر ماه استفاده شود. الگوی مصرف دارو به نوع سرطان و شدت آن بستگی دارد.

پزشک متخصص سرطان، که آنکولوژیست نامیده می‌شود، بسته به موارد زیر ممکن است یک دارو یا ترکیبی از داروهای مختلف شیمی درمانی را تجویز کند.

نوع سرطان
سابقه سرطان قبلی
سایر مشکلات سلامتی مانند دیابت یا بیماری قلبی، کلیه یا کبد

چرا بیمار به شیمی درمانی نیاز دارد؟

حتی بعد از عمل جراحی برای درمان سرطان، ممکن است هنوز سلولهای سرطانی در بدن باقی‌مانده باشد. این سلول‌ها می توانند تومورهای جدیدی ایجاد کنند یا سرطان را به سایر قسمتهای بدن شما گسترش دهند.

داروهای شیمی درمانی برای از بین بردن، کوچک کردن یا کنترل سلولهای سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین ممکن است علائم سرطان، مانند درد، را از بین ببرند. یا ممکن است قبل از اینکه تومور را به وسیله جراحی از بین ببرند، آن با شیمی درمانی کوچک کنند.

عملکرد شیمی درمانی چگونه است؟

داروهای شیمی درمانی به چند روش مختلف کار می‌کنند، این داروها ممکن است:

هر دو سلول سرطانی و سالم را بکشند
فقط با سلولهای سرطانی مبارزه کنند
تومورها را از رگهای خونی، که به رشد آنها کمک می‌کند، دور نگهدارند.
به ژن سلولهای سرطانی حمله کنند تا سلولها بمیرند و نتوانند به تومورهای جدید تبدیل شوند.

داروهای شیمی درمانی رایج

ده‌ها داروی شیمی درمانی وجود دارند. آنها اغلب بر اساس نحوه کار و موادی که از آنها ساخته شده‌اند به گروه‌هایی تقسیم می‌شوند. هر گروه از داروها سلول‌های سرطانی را به روشی متفاوت از بین می‌برند.

برخی از داروها به DNA سلولهای سرطانی آسیب می‌رسانند تا از تولید بیشتر آنها جلوگیری کنند. به آنها آلکیل‌کننده گفته می‌شود که قدیمی‌ترین نوع شیمی درمانی هستند. آنها انواع مختلفی از سرطان، مانند سرطان خون، لنفوم، بیماری هوچکین، بیماری میلوما و سارکوم و همچنین سرطان‌های پستان، ریه و تخمدان را درمان می‌کنند. برخی از نمونه‌های آلکیل عبارتند از: سیکلوفسفامید، ملفان و تموزولومید. با این حال همان‌طور که آنها سلولهای سرطانی را از بین می‌برند، می‌توانند مغز استخوان بیمار را نیز نابود کنند، که می‌تواند سالها بعد به سرطان خون منجر شود. برای کاهش این خطر، داروها در دوزهای کوچکتر تجویز می‌شوند. انواع داروهای آلکیل‌کننده پلاتینی، مانند: کاربوپلاتین، سیس پلاتین یا اگزالیپلاتین، خطر کمتری برای ایجاد سرطان خون دارند.
نوع دیگری از داروی شیمی درمانی وجود دارد که در متابولیسم طبیعی سلول‌ها تداخل ایجاد می‌کند و همین امر باعث می‌شود که رشد آنها متوقف شود. به این داروها آنتی‌متابولیت گفته می‌شود. پزشکان اغلب از آنها برای معالجه سرطان خون و سرطان سینه، تخمدان و روده استفاده می‌کنند. داروهای این گروه شامل: فلورورا، مرکاپتوپورین، سیتارابین، جمسیتابین و متوترکسات هستند.
شیمی درمانی آنتراسایکلین به آنزیم‌های داخل سلول‌های سرطانی حمله می‌کنند. این آنزیمها به سلولهای سرطانی در تقسیم و رشد کمک می کند. این نوع داروها برای بسیاری از انواع سرطان کار می‌کنند. برخی از این داروها از جمله داروهای اکتینومایسین، بلومایسین، داونوروبیسین و دوکسوروبیسین هستند. دوز بالای آنتی‌بیوتیک ضد تومور می‌تواند به قلب یا ریه‌های بیمار آسیب برساند. بنابراین پزشک معالج این داروها را برای مدت کوتاهی تجویز خواهد کرد.
داروهای موسوم به مهار کننده‌های میتوتیک از تکثیر سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کنند. آنها همچنین می‌توانند ساخت پروتئین‌هایی که سلول‌های سرطانی برای رشد نیاز دارند را متوقف کنند. پزشکان ممکن است این داروها را برای سرطان سینه و ریه و انواع میلوما، لوسمی و لنفوم تجویز کنند. مهارکننده های میتوتیک شامل دوسه‌تاکسل، استراموستین، پاکلیتاکسل و وینبلاستین هستند.
نوع دیگری از داروی شیمی درمانی به نام مهارکننده‌های توپوایزومراز، به آنزیم‌هایی حمله می‌کند که به تقسیم و رشد سلول‌های سرطانی کمک می‌کند. آنها برخی از انواع سرطان خون و سرطان ریه ، تخمدان‌ها و روده‌ها را از بین انواع دیگر درمان می‌کنند. این گروه از داروها شامل اتوپوزید، ایرینوتکان، تنی‌پوساید و توپوتکان است. برخی از آنها ممکن است چند سال بعد احتمال ابتلا به سرطان دوم را افزایش دهند.
استروئیدها داروهایی هستند که مانند هورمون‌های بدن شما عمل می‌کنند. آنها در معالجه بسیاری از انواع سرطان مفید هستند و می‌توانند از تهوع و استفراغ بعد از یک دور شیمی درمانی جلوگیری کنند. آنها همچنین می‌توانند از واکنش‌های آلرژیک به برخی از داروها جلوگیری کنند. برخی از استروئیدهایی که ممکن است پزشک تجویز کند پردنیزون، متیل پردنیزولون و دگزامتازون است.

سایر داروهای سرطان

شیمی درمانی یک روش رایج درمان سرطان است، اما امروزه پزشکان اغلب انواع دیگری از داروهای سرطان از قبیل روش‌های درمانی هدفمند، هورمون درمانی و ایمنی درمانی (ایمونوتراپی) را تجویز می‌کنند. بر خلاف شیمی درمانی، این نوع داروها فقط به سلولهای سرطانی حمله می‌کنند و به سلولهای سالم آسیب نمی‌زنند. این بدان معنی است که آنها عوارض جانبی خفیف‌تری ایجاد می‌کنند. پزشک ممکن است توصیه کند که آنها را به همراه داروهای شیمیایی یا به تنهایی مصرف کنید.

چگونه مشخص می‌شود که داروها موثر بوده‌اند؟

متخصص انکولوژیست عکس‌العمل بدن در حین درمان و بعد از درمان را بررسی خواهد کرد. بهترین دکترهای آنکولوژی به دنبال علائمی خواهند بود که نشان دهد تومور شما در حال کوچک شدن یا رشد است. او از تست‌هایی مانند معاینات بدنی، آزمایش خون یا اسکن استفاده می‌کند. اگر درمان بیمار مؤثر واقع نشده باشد، ممکن است یک دوز متفاوت یا ترکیبی از درمان‌های دیگر سرطان به بیمار تجویز کند.

ایمونوتراپی چیست؟

برای بسیاری از انواع سرطان، ایمونوتراپی (ایمنی درمانی)، که بعضاً بیولوژی درمانی نامیده می‌شود، می‌تواند نسبت به سایر درمانها موثرتر واقع شود و به قول معروف ورق را برگرداند.

ایمونوتراپی چگونه عمل می‌کند؟

اگر حساسیت دارید، عوارضی مانند آب ریزش بینی و عطسه داشته‌اید. ماده‌ای که مشکلات حساسیت را ایجاد می‌کند آلرژن نام دارد. نوعی از داروها وجود دارند که مقدار بسیار کمی از آلرژن دارند. این نوع از داروها سیستم ایمنی بدن را در معرض هشدار قرار می‌دهند، اما حساسیت ایجاد نمی‌کنند با گذشت زمان، دوزهای آلرژن در بدن شما بیشتر می‌شود و این به بدن شما کمک می‌کند تا در برابر آلرژن تحمل بیشتری داشته باشد. به عبارت دیگر، شما مصونیت پیدا می‌کنید. این داروها در واقع نوعی داروی ایمونوتراپی هستند. واکسن‌هایی که برای بیماری هایی مانند سرخک و اوریون نیز استفاده می‌شوند از دسته‌اند.

ارتباط آن با سرطان چگونه است؟

سرطان از زمانی شروع می‌شود که یک سلول در بدن شما سرکش می‌شود. محققان امیدوارند که ایمونوتراپی قدرت دفاعی طبیعی بدن را برای مبارزه با سلول‌های سرطانی طوری افزایش دهد که عملکردی درست مثل آنچه که با یک میکروب، ویروس یا آلرژی انجام می‌دهد را از خود بروز دهد. یک روش این است که سیستم ایمنی بدن وادار شود که حمله‌ای همه‌جانبه به سلول‌های سرطانی انجام دهد. روش دیگر این است که سیستم ایمنی بدن برای دفاع در مقابل سرطان قوی‌تر شود.

انواع سیستم ایمنی درمانی سرطان چیست؟

محققان در حال کشف روش‌های مختلفی برای کمک به سیستم ایمنی بدن در شناسایی و از بین بردن سلول‌های سرطانی هستند.

ایمونوتراپی گلبول سفید (T-Cell): این روش به منظور تقویت سلولهای ایمنی کلیدی شما طراحی شده است. در اصل، پزشکان گلبول‌های سفید بدن را از تومور شما خارج می‌کنند، سپس می‌فهمند کدام یک در برابر رشد سلول‌های سرطانی بیشتر می‌جنگد. سپس ژنهای موجود در آن سلول‌ها را قوی‌تر ساخته و آنها را به بدن شما بازمی‌گردانند. این رویکرد اثر زیادی در درمان انواع مختلف سرطان داشته است.

ایمونوتراپی CAR T-Cell: نوعی ایمونوتراپی گلبول سفید است. این روش درمانی گاهی اوقات برای معالجه لوسمی لنفوبلاستیک حاد در کودکان و بزرگسالان و انواع خاصی از لنفوم سلول B در بزرگسالان که با سایر روشها درمان نشده‌اند، استفاده می‌شود.

واکسن سرطان: شباهت زیادی با روشهای دیگر دارد. به‌طور کلی در دو گروه قرار می‌گیرند. هر دو آنها با ماده‌ای به نام آنتی ژن کار می‌کنند که سیستم ایمنی بدن را فریب می‌دهند. واکسن پیشگیری از سرطان علیه ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) استفاده می شود. این ویروس باعث سرطان دهانه رحم، مقعد و انواع دیگر سرطان می شود. واکسن‌ها به گلبول‌های سفید بدن کمک می‌کنند تا سلولهای سرطانی را شناسایی کنند و از بین ببرند. همچنین می‌توانند تعداد آنتی بادی‌ها (سلول‌هایی که مهاجمان را نابود می‌کنند) را در سیستم ایمنی بدن افزایش دهند.

مهارکننده های بازرسی

سیستم ایمنی بدن ما دارای مجموعه‌ای از ایست‌های بازرسی است که مانع از کشته شدن سلول های سالم می‌شود. بعضی اوقات، سلول‌های سرطانی از این مزیت استفاده می‌کنند و خود را به‌عنوان سلول سالم جا می‌‌زنند و از دید سیستم دفاعی بدن پنهان می‌مانند. به این ترتیب، سیستم ایمنی بدن سلول سرطانی را به عنوان مهاجم تشخیص نمی‌دهد. این داروها به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند تا سرطان را به‌عنوان یک مشکل ببیند و با آن مبارزه کند. مهارکننده‌های بازرسی برای بسیاری از سرطان‌های مختلف در آزمایشات بالینی قرار دارند. برخی از مبتلایان به ملانوم متاستاتیک، سرطان ریه، مثانه، کلیه، سر و گردن و لنفوم هوچکین با این روش معالجه می‌شوند. آنتی بادی‌های مونوکلونال، مولکول هایی هستند که در آزمایشگاه ساخته می‌شوند. این آنتی‌بادی‌ها برای شناسایی و حمله به سلول‌های سرطانی طراحی شده‌اند.

سیستم ایمنی بدن در ردیابی چیزهایی که می‌توانند به بدن آسیب بزنند خوب عمل می‌کند، اما همیشه سلول‌های سرطانی را به عنوان عنصر بد نمی‌بینند. آنتی بادی‌های مونوکلونال به بدن کمک می‌کنند تا بهتر به سلولهای سرطانی حمله کند. آنها به سلولهای سرطانی متصل می‌شوند سپس مانند یک چراغ، آن سلول‌ها را در سیستم ایمنی بدن قابل مشاهده‌تر می‌کنند، بنابراین سیستم ایمنی بدن می‌تواند با آنها مبارزه کند. برخی از آنتی‌بادی‌های مونوکلونال می‌توانند داروهای شیمی درمانی یا مواد رادیواکتیو را حمل کنند و با متصل شدن به سلولهای سرطانی به توقف رشد آنها منجر شوند. این مولکول‌ها انواع مختلف سرطان را درمان می‌کنند.

آینده ایمونوتراپی چیست؟

محققان در تلاشند راه‌هایی برای کمک به سیستم ایمنی بدن در مبارزه با سرطان، درک بهتر دفاع و چگونگی محافظت از بدن را پیدا کنند. همچنین در حال یافتن چگونگی ترکیب ایمونوتراپی با سایر روشهای درمانی هستند تا درمان موثرتری بیابند. محققان حتی به دنبال پاسخ این سوال هستند که وقتی دو نوع ایمونوتراپی را باهم انجام دهند چه اتفاقی می‌افتد.‌

بهبودی سرطان به چه معنی است؟

اگر به سرطان مبتلا شده‌اید ، احتمالاً امیدوار هستید که پزشک از کلمه «بهبودی» استفاده کند. اما باید گفت این موضوع پیچیده‌تر از آن است که فقط با درمان به پایان برسد.

دو نوع بهبودی وجود دارد:

بهبود جزئی به معنای این است که سرطان هنوز وجود دارد، اما تومور کوچکتر شده است یا در سرطان‌هایی مانند لوسمی، سرطان کمی در کل بدن وجود دارد. برخی پزشکان به بیماران می‌گویند که سرطان را مانند بیماری قلبی «مزمن» بدانند. این چیزی است که بیمار باید مورد توجه قرار دهد. اگر در بهبودی جزئی هستید، ممکن است به معنای آن باشد تا زمانی که سرطان دوباره شروع به رشد نکند، می‌توانید درمان را متوقف کنید.
بهبود کامل به این معنی است که آزمایشات، معاینات بدنی و اسکن نشان می‌دهد که تمام علائم سرطان شما از بین رفته است. این بدان معنا نیست که شما کاملا درمان شده‌اید.

به هیچ وجه پزشکان نمی‌توانند بدانند که تمام سلولهای سرطانی در بدن شما از بین رفته است، به همین دلیل است که بسیاری از پزشکان از کلمه «درمان شده» استفاده نمی‌کنند. اگر سلول‌های سرطانی برگردند، معمولاً طی 5 سال بعد از اولین تشخیص و درمان اتفاق می‌افتد.

عود سرطان چیست؟

برخی از سلولهای سرطانی می‌توانند سال‌ها پس از درمان در بدن بدون جلب توجه باقی بمانند. اگر سرطان پس از بهبودی برگردد، «عود» خوانده می‌شود. طبیعی است که نگران باشید که این اتفاق برای شما رخ دهد. وضعیت هر بیمار متفاوت است، و هیچ راهی برای پیش‌بینی آنچه اتفاق خواهد افتاد، وجود ندارد.

پزشک یا مرکز مراقبت‌های بهداشتی به بررسی علائم سرطان یا مشکلات سلامتی مربوط به درمان بیمار ادامه خواهند داد. حتی اگر علائم سرطان وجود نداشته باشد، انجام تمام آزمایشات توصیه‌شده، بسیار مهم است. پیگیری‌ها می‌تواند شامل معاینات جسمی، آزمایش خون و آزمایش‌های تصویربرداری باشد.

تازه‌ترین مقالات: درمان سرطان و درمان‌های خاص

پیش از شروع سفر درمانی به ترکیه، اطلاعات بیشتری درباره انواع درمان‌های خاص به دست آورید و دانش خود را گسترش دهید.

سرطان چیست و درمان سرطان

انواع سرطان